آنالیز سوات SWOT چیست؟ نحوه انجام و نمونه تحلیل

برای راه اندازی یک کسب و کار موفق، باید به طور مداوم پیشروی و پیشرفت خود را تجزیه و تحلیل کنید تا از کارآمدی پروسه و فرایند کار خود اطمینان حاصل نمایید. بررسی «اینکه آیا روش‌ها و برنامه‌های فعلی شما بهترین راه برای پیشبرد اهدافتان است؟» می‌تواند به شما کمک کند تا در فضای کسب‌وکار خود تغییرات مثبت اعمال نمایید. به این ترتیب تصویری که از کسب و کار خود در ذهن مشتریان ایجاد میکنید همواره مثبت بوده و از رقبای خود پیشی می گیرید.

در حالی که روش های متعددی برای ارزیابی کسب و کارها وجود دارد، یکی از موثرترین آنها انجام تجزیه و تحلیل SWOT است. در این مقاله قصد داریم در رابطه با آنالیز SWOT و نحوه ی بکار گیری آن صحبت کنیم.

آنالیز SWOT چیست؟

آنالیز SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities وThreats به معنی نقاط قوت، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدات) یک فرآیند ارزیابی است که به شرکت ها و کسب و کارهای  شما کمک می کند تا بر چالش ها غلبه کرده و عوامل پیشرفت در آینده را تعیین نمایید.

هدف اصلی تحلیل SWOT کمک به کسب و کارها ها برای ایجاد آگاهی کامل از تمام عوامل دخیل در تصمیم گیری های تجاری آنها است. آلبرت هامفری از مؤسسه تحقیقاتی استنفورد این روش را در دهه 1960 طی مطالعه ای که برای شناسایی اینکه چرا برنامه ریزی شرکتی به طور مداوم شکست می خورد، ایجاد کرد. از زمان ایجاد آن، تجزیه و تحلیل SWOT به یکی از مفیدترین ابزار برای صاحبان مشاغل برای راه اندازی و رشد شرکت ها و کسب و کارها تبدیل شده است.

کاراکتر های آنالیز SWOT

عنصر تحلیل SWOT عبارتند از: نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدها.

نقاط قوت (Strengths)

نقاط قوت عوامل داخلی هستند که به کسب و کار شما  نسبت به رقبای خود برتری می بخشد. این ویژگی‌ها برای متمایز کردن خدمات یا محصول شما در بازار حائز اهمیت است.

نقاط ضعف (Weaknesses)

نقاط ضعف عوامل داخلی هستند که یک فاکتور منفی برای موفقیت کسب و کار شما به حساب می آیند. برای رسیدن به موفقیت باید اقداماتی انجام شود تا تأثیر این ضعف ها به حداقل برسد.

فرصت‌ها (Opportunities)

فرصت ها، فاکتور خارجی در محیط کسب و کار شما هستند که می توانید از آنها برای افزایش درآمد فروش و سودآوری بیشتر استفاده کنید. بکار بردن صحیح فرصت ها باعث رشد شما در حوزه ی کسب و کارتان می شود.

تهدیدها (Threats)

تهدیدها شرایط خارجی در محیط کسب و کار شما هستند که می توانند تأثیر منفی قابل توجهی بر سودآوری شما داشته باشند. پیش‌بینی این تهدیدها به کسب‌وکار شما اجازه می‌دهد تا در برابر آنها آماده شوید و آسیب هایی که می‌تواند به درآمد و سود شما وارد شود را محدود کنید.

تحلیل SWOT چه کابردی دارد؟

هدف اصلی تحلیل SWOT، نشان دادن نقاط قوت یا ضعف، فرصت ها و تهدیدها در طول فرآیند تصمیم گیری در مورد هر موضوع شخصی یا تجاری در نظر گرفته می شود و به نوعی به عنوان آینه عمل می کند.

تحلیل SWOT به ما کمک می کند تا با ارزیابی نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدهای احتمالی، گام های درستی را که باید برداشته شود را تعیین کنیم. شما می توانید نقاط ضعف خود را شناسایی و در عین حال نقاط قوت خود را نیز آشکار کرده و مسیری را که ارتقای شما را تسهیل می کند را  به دقت ترسیم کنید.

علاوه بر اینها، می‌توانید کسب‌وکارهای رقیبان خود را در چارچوب SWOT بررسی کنید و استراتژی‌هایی ایجاد کنید که کسب‌وکار شما را از دیگران متمایز کند.

نحوه انجام تحلیل SWOT

تجزیه و تحلیل SWOT بر چهار حرف تشکیل دهنده ی کلمه تمرکز می کند. هر عنصری که کلمه را تشکیل می دهد باید در حوزه خود مورد سوال قرار گیرد. به عبارت دیگر، باید نقاط قوت و ضعف خود را یکی یکی مشخص کنید و فرصت ها و تهدیدها را در بخش های مربوطه ارزیابی کنید. مهمترین نکته این است که شما صادق باشید و در هنگام پاسخگویی به سؤالات در مورد عناصر، رویکردی عینی نشان دهید.

سوالاتی وجود دارد که می توانید از خود بپرسید تا هر نقطه را جداگانه ارزیابی کنید. در این قسمت به این سوالات پرداخته ایم.

سوالاتی که برای شناسایی نقاط قوت باید پرسید (S)

نقاط قوت خود را هم از منظر داخلی و هم از دیدگاه مشتریان و بازیگران بازار ارزیابی کنید. همانطور که نقاط قوت خود را بررسی می کنید، آنها را با نقاط قوت رقیبان خود مقایسه کنید.

شما چه مزایایی دارید که دیگران ندارند؟ (نکاتی مانند استعدادها، مهارت ها، دستاوردها، آموزش و ارتباطات شما)

1. در چه مواردی موفق تر از دیگران هستید؟

2. کم هزینه ترین منابعی که شما استفاده می کنید اما دیگران از آن استفاده نمی کنند کدامند؟

3.آیا شما یک مدیر قوی و با استعداد هستید؟

4.آیا کارکنانی با دانش و مهارت بالا دارید؟

5.آیا می توانید یک محصول و استراتژی جدید ایجاد کنید؟

6.آیا فناوری های جدید و مناسب برای کسب و کار دارید؟

7.کسب و کار شما چه مزایایی دارد؟

8.رقبای شما کدام جنبه از شما را قوی می دانند؟

9.چه چیزی کسب و کار شما را متمایز میکند؟

سوالاتی که برای شناسایی نقاط ضعف باید پرسید (W)

1.کارهایی که فکر می کنید مفید است و از آنها دوری می کنید چیست؟

2.به گفته اطرافیان، نقاط ضعف و جنبه های منفی شما چیست؟

3.چه نکات مثبتی را از دست داده اید چیست؟

4.آیا عادت های بد کاری دارید؟ (مانند همیشه دیر سر کار، کار بیش از حد نامرتب، مشکل داشتن با همکاران، ناتوانی در کار در موقعیت های استرس زا)

5.آیا ویژگی های شخصی دارید که باعث می شود نتوانید کار خود را به خوبی انجام دهید؟ (مثل اینکه فردی پرخاشگر یا خجالتی باشید)

6.آیا نقص استراتژیک در ساختار کسب و کار شما وجود دارد؟

7.آیا کمبود مهارت و دانش کارکنان، مدیران و رهبران را احساس می کنید؟

8.آیا در فروش، بازاریابی و کیفیت خدمات یا کارایی کاهش یافته است؟

9.رقبای شما کدام جنبه های ضعیف شمارا می بینند؟

10.چه عواملی باعث کاهش فروش شما می شود؟

فراموش نکنید که حتی الامکان بی طرف و صادق باشید، مخصوصاً در عناوین نقاط قوت و ضعف که به آن عوامل داخلی می گوییم. حتی می توانید از یک دوست یا شریک تجاری که شما را به خوبی می شناسد کمک بگیرید. حالا بیایید به سؤالاتی در مورد عوامل خارجی بپردازیم.

سوالاتی که برای شناسایی فرصت ها باید پرسید (O)

با سوالات زیر می توانید فرصت ها را که اولین عامل بیرونی هستند ارزیابی کنید. همچنین باید به یاد داشته باشید که باید بازار را به خوبی بشناسید و برای تعیین این موارد تحقیق کنید.

1- آیا فناوری های جدیدی وجود دارد که کار من را آسان تر کند؟

2- آیا با افرادی که به من کمک و راهنمایی می کنند ارتباط دارم؟

3- آیا صنعت حوزه ی کاری من در حال توسعه است؟ چگونه می توانم از این توسعه به نفع خود استفاده کنم؟

4- چگونه می توانم کارهایی را که رقبای من در انجام آنها مشکل دارند به نفع خود تبدیل کنم؟

5- آیا شکاف هایی در بازار یا کسب و کار وجود دارد که دیگران نتوانند آن را پر کنند؟

6- تغییرات تکنولوژی بازار چگونه است؟

7- سیاست های دولت یا نهادهای بین المللی چه تغییراتی دارد؟

8- تحولات اقتصادی و فرهنگی اجتماعی کشور چگونه است؟

به یاد داشته باشید که برای پاسخ به این سوالات نیاز به تحقیق جدی دارید. به همین دلیل، می توانید در کنفرانس های مرتبط با بخش خود و در آموزش های مربوط به تغییرات و تحولات شرکت کنید.

سوالاتی که برای شناسایی تهدیدها باید پرسید (T)

1. در تجارت با چه موانعی روبرو هستم؟

2. آیا من همکاری  دارم که با من رقابت کند؟

3.رقبای فعلی و بالقوه من چه کسانی هستند؟ آنها چه کار می کنند؟

4.آیا در حین تولید خدمات و محصولات استاندارد ها می توانند تغییر کنند؟ آیا می توانم در صورت تغییر ادامه دهم؟

5.آیا مهارت های مورد نیاز شغل من می تواند تغییر کند؟

 6.آیا موقعیت من می تواند اثر خود را با فناوری در حال توسعه از دست بدهد؟

7. آیا هیچ یک از نقاط ضعف شما به طور جدی تجارت شما را تهدید می کند؟

8.آیا بدهی یا مشکل مالی  دارید؟

پس از تعیین تهدیدهایی که ممکن است با این سؤالات مطرح شود، عوامل داخلی و خارجی مربوط به خود یا کسب و کارتان را ارزیابی خواهید کرد. اگر به خوبی از تهدیداتی که ممکن است در برنامه های آینده خود به وجود بیاید آگاه هستید، می توانید همین امروز اقدام کنید و بر اساس آن برنامه خود را شکل دهید.

یک مثال کامل از تجزیه و تحلیل SWOT

در اینجا یک نمونه از آنالیز SWOT بر اساس رستوران خیالی ما آمده است:

نمونه های نقاط قوت

•  موقعیت عالی رستوران.
• شهرت خوب در محدوه ی خود.
•  منوی فصلی.

نمونه های ضعف

• هزینه های بالاتر رستوران نسبت به رستوران های مشابه.
•  نداشتن شعبات دیگر.
• تبلیغات کم.
• عدم استفاده از فناوری های غذایی روز.

نمونه های فرصت

علاقه روزافزون مشتریان بخاطر استفاده از مواد غذایی ارگانیک.

استفاده از منوی فصلی موجب استفاده از مواد غذایی تازه می شود.

افزایش مشتریان در نتیجه ی استفاده از اپلیکیشن های سفارش غذا.

نمونه های تهدید

    تشدید رقابت به دلیل تاسیس رستوران های زنجیره ای جدید.

    فضای اقتصادی نامطمئن.

    افزایش هزینه مواد تشکیل دهنده و تورم.

ارزیابی نتیجه تحلیل SWOT

پس از پاسخ به سؤالات فوق در تحلیل SWOT، باید به سوالات زیر پاسخ دهید:

1- چگونه می توانم نقاط قوت را ارزیابی و بکار ببریم؟

2- چگونه نقاط ضعف را از بین ببریم؟

3- چگونه می‌توانیم از فرصت‌ها به بهترین نحو بهره ببریم؟

4- چگونه می توانیم در مقابل تهدیدات از کسب و کار خود دفاع کنیم؟

و در آخر با پاسخ به این سوالات می توانید پلن ها و برنامه ریزی های آینده ی کسب و کار خود را شکل دهید.

سخن آخر

همانطور که می بینید، استفاده از آنالیز SWOT ساده است، اما ابزار مفیدی برای تجزیه و تحلیل نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدهایی است که ممکن است با آن مواجه شوید. این تحلیل به شما کمک می کند تا روی نقاط قوت خود تمرکز کنید، تهدیدات را به حداقل برسانید و فرصت های مثبت را به مزیت هایی تبدیل کنید که برای رشد شما مناسب است.

تجزیه و تحلیل SWOT به عنوان یک ابزار استراتژی جدی در هنگام شروع یا ادامه یک تجارت استفاده می شود. همچنین به شما چشم‌اندازی می‌دهد و به شما کمک می‌کند تا رقبای خود را شناسایی و با موفقیت آن هارا پشت سر بگذارید.

مطالب مرتبط پیشنهادی:

طرح کسب کار (Business plan) چیست؟

پرسونای (Persona) مشتری چیست؟ نحوه ایجاد و اهمیت

تحلیل PESTEL (پستل ) چیست؟ مراحل انجام و مزایا