سال 97 بود و چند ماه بعد از خروج آمریکا از برجام و بحران شدید اقتصادی، نا امید دور تا دور میز جلسه نشسته بودیم.
پس از جلسه طوفان فکری که معمولاً با سر و صدای زیادی همراه بود، مدیر پروژه بلند شد و گفت: “اینطوری فایده نداره…”
و روی شیشه با ماژیک شروع به کشیدن کرد: SWOT , نقاط قوت، نقاط ضعف… .
اولین تجربه من با مفهوم تحلیل SWOT در این شرکت که در واقع استارت آپ بود رقم خورد. آنجا بود که متوجه شدم چرا اولین کسب و کارم که در 19 سالگی راه اندازی کرده بودم به شکست انجامید. در واقع فهمیدم کسب و کار، مفهومی پیچیده تر از صرفاً خرید و فروش است و باید با استفاده از ابزار های کاربردی آن را تحلیل کنی.
در واقع SWOT تحلیلی است که به خاطر سادگی و فوق العاده کاربردی بودن، مورد توجه اکثر مدیران و صاحبان کسب و کار قرار گرفته و میتواند در شناخت کسب و کارتان و چیدن استراتژی هایی مثل بازاریابی بسیار کاربردی باشد.
اما مفهوم اجزای آن چیست؟ چطور آن را جهت رشد کسب و کارتان به کار ببرید؟
در این مقاله همراه من باشید تا باهم کامل آن را بررسی کنیم.
تحليل SWOT چیست؟
تحليل SWOT (مخفف Strengths، Weaknesses، Opportunities و Threats) ابزاری است که برای تجزیه و تحلیل وضعیت فعلی یک کسب و کار، پروژه یا حتی شخص استفاده می شود. این ماتریس به شما کمک می کند تا نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدهای خود را شناسایی کنید تا بتوانید استراتژی های موثرتری برای رسیدن به اهدافتان تدوین کنید.
به جدول زیر همراه با مثال ها نگاه کنید تا بهتر متوجه مفهوم تحلیل SWOT شوید:
| انگلیسی | فارسی | شرح | مثال |
| Strengths | نقاط قوت | مزایا و ویژگی های مثبت | برند قوی – تیم مجرب – پایگاه مشتری وفادار – فناوری پیشرفته – موقعیت مکانی مناسب |
| Weaknesses | نقاط ضعف | جنبه هایی که می توانند مانع پیشرفت شوند | – کمبود منابع – دانش تخصصی ضعیف – بازاریابی ضعیف – محصولات یا خدمات قدیمی – فرآیندهای ناکارآمد |
| Opportunities | فرصت ها | شرایط خارجی مساعد | ورود به بازارهای جدید – توسعه محصولات جدید – ایجاد شراکت های جدید – افزایش تقاضا برای محصولات یا خدمات شما – تغییرات در قوانین و مقررات به نفع شما |
| Threats | تهدیدها | چالش های خارجی که می توانند بر موفقیت شما تأثیر منفی بگذارند | ورود رقبای جدید – اشباع بازار – تغییرات در سلیقه مشتریان – تغییرات در قوانین و مقررات به ضرر شما – بحران های اقتصادی یا سیاسی |
همانطور که مشاهده میکنید با استفاده از این جدول کاملاً میتوانید یک استراتژی برنده برای کسب و کار خود بچینید، چون به شما دید عمیقی از کلیت کسب و کارتان میدهد.
مزایای تحلیل SWOT چیست؟
شما به عنوان صاحب کسب و کار با استفاده از این ابزار قادر هستید روی پیشرفت و رشد مداوم کسب و کارتان تمرکز کنید. از جمله مزایایی که این تحلیل به شما ارائه میدهد شامل موارد زیر است:
| مزیت | شرح |
| درک بهتر از موقعیت شما | به شما کمک می کند تا نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای خود را به وضوح شناسایی کنید. |
| افزایش تمرکز بر نقاط قوت | به شما کمک می کند تا منابع خود را بر روی فعالیت هایی متمرکز کنید که در آنها بهترین عملکرد را دارید. |
| غلبه بر نقاط ضعف | به شما کمک می کند تا نقاط ضعف خود را شناسایی کرده و برای رفع آنها برنامه ریزی کنید. |
| استفاده از فرصت ها | به شما کمک می کند تا فرصت های موجود در بازار را شناسایی کنید و از آنها به نفع خود استفاده کنید. |
| کاهش تهدیدها | به شما کمک می کند تا برای مقابله با تهدیدها و کاهش تأثیر آنها برنامه ریزی کنید. |
| بهبود تصمیم گیری | به شما کمک می کند تا تصمیمات آگاهانه تر و مبتنی بر اطلاعات اتخاذ کنید. |
| ایجاد استراتژی های موثر | می تواند به عنوان نقطه شروعی برای فرآیند برنامه ریزی استراتژیک شما باشد. |
| افزایش وضوح و شفافیت | به شما کمک می کند تا درک خود از موقعیت خود را با دیگران به اشتراک بگذارید. |
| ایجاد انگیزه و تعهد | می تواند به ایجاد انگیزه و تعهد در بین ذینفعان مختلف کمک کند. |
| سادگی و انعطاف پذیری | ابزاری ساده و قابل فهم است که می توان از آن در هر نوع کسب و کار یا موقعیتی استفاده کرد. |
محدودیت های تحلیل SWOT چیست؟
تحلیل SWOT ابزاری ارزشمند برای تجزیه و تحلیل موقعیت فعلی یک کسب و کار، پروژه یا حتی فرد است. با این حال، مهم است که از محدودیت های این ابزار نیز آگاه باشید تا بتوانید از آن به طور موثر استفاده کنید. در جدول زیر انواع محدودیت های این ابزار را نشان داده ایم.
| محدودیت | شرح |
| موضوعی بودن | می تواند به شدت subjective باشد و به قضاوت و تفسیر افراد بستگی دارد. |
| فقدان جزئیات | می تواند تصویری کلی ارائه دهد، اما جزئیات کافی برای درک کامل همه عوامل را ارائه نمی دهد. |
| تمرکز بر گذشته | ممکن است به اندازه کافی به روندها و تحولات آینده توجه نکند. |
| ایستا بودن | یک عکس فوری در زمان ارائه می دهد و ممکن است به سرعت منسوخ شود. |
| عدم وجود راه حل های تضمینی | راه حل های مشخصی برای مشکلات شما ارائه نمی دهد. |
| وابستگی به مهارت های تسهیل گر | اثربخشی آن تا حد زیادی به مهارت ها و تجربه فردی که آن را تسهیل می کند بستگی دارد. |
| محدودیت در تجزیه و تحلیل کمی | معمولاً بر تجزیه و تحلیل کیفی تمرکز دارد و ممکن است توانایی کافی برای تجزیه و تحلیل داده های کمی را نداشته باشد. |
| پتانسیل توافق | ممکن است بین افراد مختلف در مورد نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها توافق وجود نداشته باشد. |
| تمرکز بر عوامل داخلی | ممکن است به اندازه کافی به عوامل خارجی که می توانند بر شما تأثیر بگذارند تمرکز نکند. |
| عدم توجه به محدودیت های منابع | ممکن است به اندازه کافی به محدودیت های منابعی که با آنها روبرو هستید تمرکز نکند. |
کاربرد SWOT چیست و چه زمان هایی می توانیم از آن استفاده کنیم؟
آیا فقط در کسب و کار میتوان از تحلیل SWOT استفاده کرد؟ تجربه من نشان میدهد که خیر!
مثلاً برای استخدام افراد هم دانستن این تحلیل به شما کمک میکند؛ مثلاً در رزومه میتوانید بخش نقاط قوت و ضعف را اضافه کنید. بعد ببینید که موقعیت شغلی که میخواهید نیرو بگیرید چقدر با نقطه قوت و ضعف طرف مقابل هماهنگی دارد.
هرچه این هماهنگی بیشتر باشد احتمال عملکرد بالای نیرو در آن موقعیت شغلی بیشتر است.
دیگر کاربرد های SWOT شامل موارد زیر هستند:
-
هنگامی که یک کسب و کار جدید راه اندازی می کنید
تحلیل SWOT می تواند به شما کمک کند تا نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای بازار جدیدی را که وارد آن می شوید، شناسایی کنید. این می تواند به شما در تدوین یک استراتژی تجاری قوی که به شما در رسیدن به موفقیت کمک می کند، کمک کند.
-
هنگامی که استراتژی بازاریابی خود را تغییر می دهید
SWOT می تواند به شما کمک کند تا ارزیابی کنید که استراتژی بازاریابی فعلی شما چقدر موثر است و فرصت ها و تهدیدهای جدیدی را که در بازار با آنها روبرو هستید، شناسایی کنید. این می تواند به شما در توسعه یک استراتژی بازاریابی جدید که به شما در جذب مشتریان بیشتر و افزایش فروش کمک می کند، کمک کند.
-
هنگامی که اهداف جدیدی تعیین می کنید
تحلیل SWOT می تواند به شما کمک کند تا موانعی را که ممکن است با رسیدن به اهدافتان روبرو باشید، شناسایی کنید و برنامه ای برای غلبه بر آنها ایجاد کنید. این می تواند به شما در افزایش شانس موفقیت در رسیدن به اهدافتان کمک کند.
-
هنگامی که با چالش هایی روبرو هستید
مدیریت کسب و کار همیشه با چالش های فراوان همراه است. تحلیل SWOT می تواند به شما کمک کند تا ریشه مشکلات خود را شناسایی کنید و راه حل هایی برای آنها ایجاد کنید. این می تواند به شما در غلبه بر چالش ها و بهبود عملکرد خود کمک کند.
-
هنگامی که به دنبال ایده های جدید هستید
تحلیل SWOT می تواند به شما کمک کند تا فرصت های جدیدی را که ممکن است قبلاً آنها را در نظر نگرفته باشید، شناسایی کنید. این می تواند به شما در ایجاد ایده های جدید برای محصولات، خدمات یا مشاغل کمک کند.
-
هنگامی که تصمیمات مهمی می گیرید
تحلیل SWOT می تواند به شما کمک کند تا تمام عوامل را در نظر بگیرید و بهترین تصمیم ممکن را برای خود، کسب و کار یا سازمان خود اتخاذ کنید.
چطور تحلیل SWOT را انجام دهید؟
برای اینکه به صورت عملی متوجه شوید که چگونه این کار را انجام دهید با ذکر یک مثال توضیح می دهم. شما میتوانید این مثال را درباره موضوع بیزینس خودتان پیاده سازی کنید.
فرض کنید شما مدیر عامل یا صاحب یک شرکت تولید لوازم ورزشی هستید. برای انجام تحلیل SWOT برای شرکت تولید لوازم ورزشی خود، باید نقاط قوت (Strengths)، نقاط ضعف (Weaknesses)، فرصتها (Opportunities) و تهدیدها (Threats) را شناسایی و ارزیابی کنید.
برای این کار مراحل زیر را انجام دهید:
-
آمادهسازی تیم
قبل از هرچیز نیاز به اطلاعات واقعی دارید و ممکن است اگر خودتان بخواهید اطلاعات را جمع آوری کنید دچار اشتباه یا برداشت شخصی شوید. بنابر این باید یک تیم شامل مدیران، کارکنان کلیدی و افراد دیگری که دارای دیدگاههای مختلفی در مورد شرکت هستند تشکیل دهید.
-
جمعآوری اطلاعات
در این مرحله اقدام به برگزاری جلسه و جمعآوری اطلاعات مربوط به عملکرد داخلی شرکت، بازار، رقبا و محیط خارجی کنید. این مورد شامل بررسی گزارشهای مالی، بازخورد مشتریان، تحلیل رقبا و روندهای بازار میشود.
-
شناسایی نقاط قوت (Strengths)
حالا کار را شروع کنید. نقاط قوت شرکت شما عناصری هستند که به شما مزیت رقابتی میدهند.
به این سوالات پاسخ دهید:
- چه چیزی شرکت شما را از رقبا متمایز میکند؟
- چه تخصصها و تجربیاتی در تیم شما وجود دارد؟
- محصولات یا خدمات شما چه ویژگیهای منحصر به فردی دارند؟
مثال:
| نقاط قوت | توضیحات |
| کیفیت بالای محصولات | محصولات شما با استفاده از مواد اولیه با کیفیت و تکنولوژی پیشرفته تولید میشوند. |
| برند معتبر | شرکت شما در بازار به عنوان یک برند قابل اعتماد و شناخته شده است. |
| تیم تحقیق و توسعه قوی | تیم تحقیق و توسعه شما توانایی نوآوری و بهبود محصولات را دارد. |
-
شناسایی نقاط ضعف (Weaknesses)
نقاط ضعف عواملی هستند که میتوانند عملکرد شما را محدود کنند. به این سوالات پاسخ دهید:
- کدام قسمتها از عملکرد شرکت نیاز به بهبود دارند؟
- کجاها شرکت شما کمتر از رقبا عمل میکند؟
- مشتریان از چه مواردی ناراضی هستند؟
مثال:
| نقاط ضعف | توضیحات |
| هزینه تولید بالا | هزینههای تولید شما در مقایسه با رقبا بالاتر است. |
| محدودیت در توزیع | شبکه توزیع شما به اندازه کافی گسترده نیست و به مناطق محدودیت دارد. |
| کمبود حضور آنلاین | حضور شما در بازار آنلاین ضعیف است و نیاز به بهبود دارد. |
-
شناسایی فرصتها (Opportunities)
فرصتها عواملی هستند که میتوانند به رشد و توسعه شرکت شما کمک کنند. به این سوالات پاسخ دهید:
- چه روندهایی در بازار وجود دارد که میتوانند به نفع شما باشند؟
- چه نیازهایی در بازار وجود دارد که هنوز برآورده نشدهاند؟
- آیا تغییرات قانونی یا تکنولوژیکی میتوانند به نفع شما باشند؟
مثال:
| فرصتها | توضیحات |
| افزایش تقاضا برای ورزش و سلامتی | روند رو به رشد توجه به سلامتی و تناسب اندام در جامعه فرصت بزرگی برای شماست. |
| توسعه بازارهای جدید | ورود به بازارهای جدید داخلی و خارجی میتواند به افزایش فروش کمک کند. |
| همکاری با اینفلوئنسرها | همکاری با اینفلوئنسرها در شبکههای اجتماعی میتواند به افزایش شناخت برند شما کمک کند. |
-
شناسایی تهدیدها (Threats)
تهدیدها عواملی هستند که میتوانند به شرکت شما آسیب بزنند. به این سوالات پاسخ دهید:
- چه رقبا یا محصولات جدیدی میتوانند بازار شما را تهدید کنند؟
- چه تغییراتی در قوانین و مقررات میتوانند به شما آسیب بزنند؟
- چه خطراتی در زنجیره تأمین وجود دارد؟
مثال:
| تهدیدها | توضیحات |
| رقابت شدید | رقابت با برندهای بزرگ و شناخته شده میتواند سهم بازار شما را کاهش دهد. |
| نوسانات اقتصادی | نوسانات اقتصادی میتواند تقاضا برای محصولات شما را کاهش دهد. |
| تغییرات مقررات | تغییرات در مقررات واردات و صادرات میتواند هزینهها و پیچیدگیهای عملیاتی را افزایش دهد. |
-
تحلیل و برنامهریزی
پس از شناسایی و ارزیابی عوامل بالا، میتوانید برای استفاده از نقاط قوت و فرصتها و کاهش نقاط ضعف و تهدیدها برنامهریزی کنید. در نهایت با توجه به استفاده از این تحلیل باید استراتژی بچینید که در این مثال میتواند موارد زیر باشد:
- استفاده از کیفیت بالای محصولات برای توسعه بازارهای جدید و ورود به بخشهای پرطرفدار.
- کاهش هزینه تولید با بهبود فرآیندهای تولید و بهرهوری.
- تقویت حضور آنلاین با بهبود وبسایت، استفاده از تبلیغات دیجیتال و فروشگاههای آنلاین.
- بهرهگیری از افزایش تقاضا برای ورزش و سلامتی با ارائه محصولات جدید و نوآورانه.
جمع بندی ونتیجه گیری
در این مقاله به معرفی کامل تحلیل SWOT برای تحلیل کسب و کار پرداختیم و باذکر مثال های مختلف سعی کردیم استفاده عملی از این ابزار را به شما توضیح دهیم. این تحلیل به طور کلی از نظر سرعت و کارایی در درجه خوبی قرار میگیرد که میتواند یک دید کلی از کسب و کار شما یا استراتژی هایی که در آینده قصد دارید آنها را پیاده سازی کنید به شما بدهد. دقت داشته باشید که با مزایای بسیار زیادی که دارد، باید بخش محدودیت ها را نیز در نظر بگیرید که دید واقع بینانه ای نسبت به خروجی تحلیل از ماتریس SWOT داشته باشید. موفق و پرسود باشید!
بیشتر بخوانید :
INP در سئو چیست و چطور بهینه میشود؟
GEO چیست؟ تفاوت SEO با SGE و GEO